کد مطلب:252520 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:188

حکومت معتصم برادر مأمون
(218 - 227)

پس از مرگ مأمون در سال 218، سران و افسران و فرماندهان سپاه كه همراه مأمون بودند با معتصم بیعت نمودند، معتصم برادر مأمون و به نام ابواسحاق محمد بن رشید معروف بود.

بعضی فرماندهان به خاطر عباس بن مأمون از بیعت امتناع ورزیدند و عباس از خیمه اش به سوی ایشان بیرون آمد و با آنان چنان سخن گفت كه وی را بدان سخن احمق شمردند و او را دشنام دادند و برای ابواسحاق بیعت نمودند. معتصم نیز مانند مأمون به مسئله خلق قرآن معتقد بود، و احمد بن حنبل را كه حاضر به اعتراف به خلق قرآن نشده بود تازیانه زد، آنگاه اسحاق بن ابراهیم با احمد بن حنبل بحث و مناظره نمود تا او را معترف به خلق قرآن كرد او به خاطر همین اعتراف از سوی خلیفه خلعت و پاداش گرفت. معتصم بنیانگذار شهر سامراء كه شرحش در تأسیس سامراء بیان گردید، می باشد كه در



[ صفحه 274]



آنجا كاخها ساخت و پس از مدتی شهری زیبا و پرعمارت شد بابك در زمان مأمون تبدیل به یك عنصر شورشی با قدرتی دائم التزاید گشته بود پس از پیروزی بر فرستادگان مأمون و سپس عوامل ضد شورشی معتصم بالاخره توسط افشین حیدر بن كاوس اشروسنی مغلوب شد و بوسیله یكی از كشیشان سهل بن سنباط با گرفتن یك میلیون درهم دستگیر و به افشین تحویل داده شد.

و در دوم صفر سال 223 در حالی كه بابك پیش روی او سوار فیل بود، وارد سامراء شد تا بر معتصم درآمد، معتصم دستور داد تا دو دست و دو پای بابك را بریدند سپس او را كشت و در سامرا به دار زد.

در سال 223، در هفده رمضان معتصم عموریه را فتح كرد و هر كه را در آن بود كشت و اسیر گرفت و یاطس دائی پادشاه روم را دستگیر كرد و به هر شهری از شهرهای آنان عبور می كرد آن را ویران و به آتش می كشید.

معتصم، عباس بن مأمون را كه از فرمان او سرباز زده بود به زندان افكند و سپس او را به افشین سپرد تا او را تبعید كند و به قولی افشین در روزی بسیار گرم خوراك پرنمكی به او خورانید و آب را از وی دریغ داشت، سپس به سوی منبج حمل گردید و آنجا دفن شد افشین در سال 226 زندانی و سپس در حبس بدرود حیات گفت و در سامرا در نزدیكی باب العامه ساعتی از روز برهنه به دار زده شد و آنگاه او را فرود آورده به آتش سوزاندند.

زمام حكومت از نظر بوركراسی بیشتر به دست احمد بن ابی



[ صفحه 275]



دواد انجام می گرفت. در آغاز فضل بن مروان منشی و سپس مغضوب معتصم و به تبعید گسیل گشت و آنگاه محمد بن عبدالملك زیات به جای او نشست كه وصف زیات در جنایت قبلا یادآوری گردیده است.

اسحاق بن ابراهیم ریاست پلیس و عجیف بن عنبسه و افشین و اسحاق بن یحیی بن معاذ به ترتیب فرمانده گارد او بودند. گروهی از تركان به ترتیب: وصیف، سیما دمشقی، سیما شرابی و محمد بن حماد، حاجب و رئیس دفتر مخصوص وی بودند.

معتصم 49 سال و حكومتش 8 سال به طول كشید و شش پسر به نامهای واثق، متوكل، محمد، احمد، علی و عباس داشت و در سال 227 فوت كرد كه پس از نماز بر جسدش در كاخ معروف خود به نام جوسق در سامرا مدفون گردید.

بنابراین امام هادی (ع) از سن 6 تا 14 سالگی حیات خود را در عصر حكومت معتصم سپری ساخته است.



[ صفحه 276]